Het boek ‘Van Oergraan tot Mennobrood’ dat eind september 2022 verscheen, is dusdanig succesvol dat de eerste druk al is uitverkocht. Daarom is er een tweede druk verschenen en ook vertalingen in de Engelse taal en Duitse taal. Want ook buiten onze landsgrenzen is belangstelling voor dit graan dat door kerkhervormer Menno Simons vanuit Witmarsum werd meegenomen in zijn reis over de wereld.
Sinds vorig jaar is het graan ook weer in Witmarsum teruggekeerd, omdat Christa Bruggenkamp oftewel Mevrouw de Molenaar er Mennobrood – Mennobôle – van bakt.
Schrijver Klaas Smit en vormgever Pieter van der Zee hebben het succesvolle boek gemaakt. ,,De reacties op het boek zijn positief,” vertelt akkerbouwer Menno de Vries, op wiens grond het ‘mennograan’ Turkey Red Wheat wordt verbouwd. “Het boek is lekker leesbaar en het inspireert velen. Het boek vertelt hoe je in de praktijk duurzamer kunt leven en dat spreekt aan, ook internationaal.”
De wereld over
Volgend jaar groeit het graan op meerdere plekken in Nederland, belooft Menno de Vries. Het groeit in 2023 ook weer in Oekraïne, waar nu net 150 kilo naartoe is gestuurd. Jordaniërs zien Turkey Red Wheat als een middel om zelfvoorzienend te worden. Zij testen nu of het ook op hun grond wil groeien.”
Het graan zelf gaat niet alleen opnieuw de wereld over, maar ook het verhaal. De Vries: ,,Vele mennonieten uit het buitenland en andere geïnteresseerden komen jaarlijks naar de doopsgezinde kerk, het contourenkerkje en het monument in Witmarsum. Ook het schuilkerkje in Pingjum bezoeken ze dan. De Engelse en Duitse vertalingen van het boek zorgen ervoor dat deze toeristen het verhaal nu zelf tot zich kunnen nemen.”
Via Amerika weer naar Witmarsum
De akkerbouwer, zelf mennoniet, voegt toe: ,,De Amerikaan Edward Hill levert al lang het graan aan de supermarktketen DLM. We gaan nu ons uiterste best doen om met de Engelstalige versie van het boek Amerikanen via DLM mee te laten genieten van dit mooie verhaal.” In 2018 organiseerde Stichting Ekspedysje Wytmarsum in het kader van Culturele Hoofdstad Leeuwarden Friesland 2018 de tentoonstelling Menno Simons Groen. In de aanloop naar die tentoonstelling kreeg mennoniet en akkerbouwer Menno de Vries contact met Amerikaan Edward Hill. Deze verbouwde Turkey Red Wheat, graan dat mennonieten al eeuwen verbouwen.
De geschiedenis van mennonieten bestaat uit steeds maar weer vluchten voor machthebbers en telkens een nieuw bestaan opbouwen in een ander land op onbekende grond. Daarvoor smokkelden zij Turkey Red Wheat mee om zich in leven te houden. Vlak voor de opening van de tentoonstelling ontving Menno de Vries een aantal zakken Turkey Red Wheat van Edward Hill.
Hij zaaide dat graan in op eigen grond in Witmarsum. Een bijzondere gebeurtenis, want nu groeide dit oergraan op de grond van Menno Simons’ geboortedorp. Het graan blijkt goed te groeien op Menno’s grond. Molenaar Christa Bruggenkamp maalt sindsdien het graan en bakt er samen met bakker Jippe Braaksma het Mennobrood van. Malen doet ze op pure windkracht met haar molen De Onderneming in Witmarsum. Daar is het boek ook verkrijgbaar. En ook via www.mennobroodboek.nl